Verantwoordelijkheid hebben, krijgen en nemen hoor ik in mijn dagelijkse praktijk als trainer/consultant binnen zowel grote als minder grote organisaties voortdurend. Een lastig thema ook, want iedereen vindt er wat van en zegt er iets over hoe het in elkaar zit.
Verantwoordelijkheid nemen voor je eigen handelen of gedrag heet dat dan. Maar kan dat eigenlijk wel altijd? Zijn we daar wel altijd toe in staat? Wat ik zie, is dat we uit het oog verliezen dat er grenzen zijn aan wat professionals aan verantwoordelijkheid aankunnen. Als de verantwoordelijkheid te groot wordt, te veel stress oplevert of gewoonweg er te weinig competenties zijn om het te dragen, komen we aan bij een grens. De mensen die dat aan kunnen geven, waar voor hun de grens ligt, noemen we professionals en goede werknemers.
Zij nemen verantwoordelijkheid.
Medewerkers die dat niet aan kunnen geven, veroorzaken vaak chaos en ellende. Er wordt op ze gerekend maar ze verzaken. Ze nemen iets op hun nek wat ze niet kunnen waarmaken. Ik zie in veel organisaties dat verantwoordelijkheid gegeven wordt aan een functie en niet aan een persoon en daar gaat het mis. Medewerkers moeten meer geholpen worden bij het managen van hun verantwoordelijkheden, nog even daargelaten welke dat dan precies zijn.
Zo zit ik ook met groeiende verbazing te kijken naar de strafschoppen malaise in zowel de eredivisie als in Europese of interlandwedstrijden. Harry Kane van Engeland moet je eens bekijken op het laatste WK. Zo hoort het, los van de keeper jaagt hij de bal snoeihard en met zuivere precisie in de hoek. Onhoudbaar.
Wat Memphis Depay doet met de bekende Panenka penalty tegen Frankrijk kan alleen als het inderdaad de laatste minuut is en het al 1-0 staat. Als de keeper gewoon blijft staan sta je voor paal. Laatste League cup wedstrijd van Manchester City tegen Leicester City waarvan drie spelers van Leicester de penalty missen omdat ze gokken dat de keeper misleid is en de verkeerde hoek induikt. Of de laatste penaltyreeks van Nederland O-17 op het WK tegen Mexico in de halve finale.
Het is eenvoudig op te lossen en om naar een percentage van dik 90% te gaan namelijk. De verantwoordelijkheid die een speler dan moet dragen is vaak te groot. Haal dat bij hem weg en je zult zien dat het percentage benutte penalty’s met sprongen toeneemt.
Populair bij spelers is om te wachten tot de keeper iets doet of een schijnbeweging maakt die de keeper naar de verkeerde hoek stuurt. Fout! Als je je afhankelijk maakt van een keeper en niet van jezelf, vraag je om problemen. Bovendien ziet het er dan ook nog knullig uit als de keeper jouw hoek in duikt. Je zult toch voor lijfsbehoud of kampioenschap in de laatste minuut bij 1-1 de strafschop moeten nemen zeg! Uit verschillende onderzoeken blijkt dat onder stress verkeerde keuzes worden gemaakt. Eindverantwoordelijk zijn voor het benutten van een strafschop veroorzaakt zulke stress. Help die speler nou, ontneem hem of haar die verantwoordelijkheid en neem zelf als coach de verantwoordelijkheid voor de keuze van de uitvoering op je. Dat maakt dat je zeer waarschijnlijk wel op andere spelers uitkomt, iemand die graag een opdracht krijgt en die uitvoert. En niet op de creatieve speler die wel kijkt waar die hem neemt en wellicht zelfs wacht op wat de keeper doet. Dus zodra een strafschop toegekend wordt, gaat de vooraf aangewezen strafschoppen-nemer naar de coach en ontvangt de instructie voor de strafschop. Linksonder in de hoek, binnenkant schoen en laag over de grond. Punt, ik bedoel doelpunt!
Maar ja als elke strafschop erin gaat, ontneemt dat ook het kijkplezier en spanning. Aangezien wij in ons werk niet met publiek werken kunnen wij er anders mee omgaan.
Natuurlijk moeten we blijven zoeken naar eigenaarschap en verantwoordelijkheid bij medewerkers binnen organisaties. Ook moeten we blijven zoeken naar het vergroten daarvan, maar heb aandacht voor de grenzen en faciliteer waar nodig. Je zult zien als je de rollen, personen en verantwoordelijkheden logisch inricht, dit teleurstellingen voorkomt en de effectiviteit doet toenemen.